"Гэнжийн туульс" буюу хүн төрөлхтний анхны роман

Хэдэн сарын өмнө Монгол-Япон төвийн номын санд хоёр өдөр дараалан сууж Японы үе үеийн эзэн хаадын ёс зүй, гоо зүй болон улс төрийн хэрэгцээг хангаж ширээний ном нь байсаар буй Мүрасаки Шикибү гээч 30 гаруйхан настай "ганц бие өрх толгойлсон" япон эмэгтэй зохиолчийн одоогоос 1000-аад жилийн өмнө бичигдсэн ч бүрэн бүтнээрээ өдий хүрч өчнөөн хэл дээр хэвлэгдсэний дотор 2009 онд О.Жаргалсайхан гуай тэргүүн дэвтрийг эх хэлнээ хөрвүүлж хүн төрөлхтний анхны романыг унших боломж олгосонд маш их талархаж байгаа.

Ерөнхий утга нь нэгэн хаан шивэгчиндээ маш хайртай болоод дундаас нь нэг хүү төрөөд, эх нь нас бардаг. Тэр хаан шивэгчин хоёрын хүү маш үзэсгэлэнтэй бөгөөд түүний амьдралд хандах хандлага, тэр баян тансаг дээд зиндаанаас хайр сэтгэл, бүсгүй хүний тухай нэгэн шөнө найзуудтайгаа ярилцаж буй нь сонирхолтой санагдсан учраас тэрхэн хэсгийг энд оруулмаар санагдсан юм. Мөн хайр сэтгэлтэйгээ учраад байгаа хөвгүүд, залуус нэг уншчихад хэрэгтэй роман байналээ.

*Хахакиги - гандирс, холоос харахад үзэсгэлэнтэй харагдавч ойртоод очиход үл үзэгдэх домгийн мод, сэтгэлтэй мэт санагдавч сэтгэлгүй хүнийг үүгээр адилтгах нь бий.

"Өлгөөд авахаар өөдтэй зүйл үгүй хүүхэн хийгээд өв тэгш сайн сайхан хүүхэн 2 адилхан ховор юм биш үү?"

- Бага зэрэг тоглоом наадмын үг унагаавал часхийсэн хариу хэлж, ухаалаг нямбай нь мэдэгдээд сонирхол татаад ирэх нь бас байдаг.
- Уян намбалаг, бүсгүй хүний шинжтэй гэж дүгнэсэн эмэгтэй хүн хэт зөөлөн, хайрын элдэв явдалд уруу татагдахдаа хялбар тул үерхэж байх зуур улам бүр өнгөний мөн чанар нь харагдаад ирнэ. Энэ бол эмэгтэй хүнийхээ хувьд эн тэргүүний дутагдал мөн бус уу?

- Эхнэрийн олон ажлын дундаас эгнэгт орхиж боломгүй хамгийн чухал нь эр нөхрөө халамжлахад байдаг билээ. Тийм атал дэмий л дотоод мэдрэмжиндээ хөтлөгдөж, өдөр тутмын аар саархан юман дээр ч шүлэг дуу хэлхэн сууж, өөрийн сонирхолдоо л хэт автан улайрч, хамаг цагаа барж суугаа хүүхэн орон гэрт ер байсан байгаагүй нь ялгаагүй мэт бодогдоно. ... За а гэр орноо сайтар авч явдаг л бол барав гээд үсээ гагц чихний ард хавчуулаад оо энгэсэг ч байхгүй, хээ шаагаа алдсан халамжит эхнэр бас амтгүй биз дээ!

- Сонирхолтой юм аа ч, бодитой ажил хэргийг ч бас яаж ийгээд даван гарах чадвартай байх ёстой, аминд тулсан юмыг ч олигтойхон хийчихэж чадахгүй байна гэдэг маш харамсалтай хэрэг бөгөөд бүсгүй хүн нэмэр тусаар маруухан байна гэдэг үнэндээ ихэд том сул тал мөнөөсөө мөн билээ.
"Ингээд бодохоор угсаа гарвал, царай зүс ч яамай байна.Базаахгүй зуршилтай, ааш араншин муутай л биш бол ухаалаг, хичээнгүй, тайван амгалан зантай бүсгүй хүн л үнэндээ эцсийн бөлөгт нэмэр тус болох юм гэж санаандаа бодож явъя. Хэрвээ түүнээс дээр ухаан бодол, санаа сэтгэлтэй байх аваас гар дэлгэн баярлан авч, бага зэргийн өө сэвийг нь ЗА ЯАХАВ хэмээн хэлтрүүлж, ихийг нэхэж шаардаад юу хийх вэ! Итгэл даах, элдэв хар хоргүй, намайгаа сэтгэл амар байлгах зан чанар харагдаж байвал өнгөн талын хайр сэтгэлийн явдал сэлт аяндаа сүүлд хуримтлагдаад ирдэг зүйл мөн билээ.

Юу ч тохиолдсон ямар ч аюулд унасан яаж ийгээд хамтдаа аюулыг сөрж даван туулдаг хосын л ханьсах заяа гүн, хайр сэтгэл нь хүчирхэг байх буй за.

Бас эр нөхрөө амраг хүүхэнтэй боллоо гэнгүүт л хүйтэн царайлан ширвэлзэх хүүхэн ч базаахгүй. Тайван амгалангаар хяхуу үгээ хаялж суух нь дээр, мөн наанаа эгдүүтэй атал нэгэн дууг газарт илгээж, нөгөө дууг тэнгэрт хядаан самчиж галзуурвал эр хүн нөгөө тийшээ эрхгүй одох бөлгөө. Зангидсан заяа задрахын цондон тэр болох буй за. Иймэрхүү зүйлийг ухаалаг эмэгтэй хүн бол дор нь ухаараад авна даа. Юу ч болсон эмэгтэй хүн гэдэг тайван амгалан хандаж, эр нөхрөө хардах сэрдэх үе гарсан ч БИ МЭДЭЖ БАЙГАА ШҮҮ гэдгээ яаж ийгээд эвтэйхэн цухуйлган, хатуу хөтүүг хэлмээр үед ч өнгөндөө аядуу зөөлөн хэлж ярьж байвал эр нөхөр нь ч тийм бүсгүйн байр байдлыг хараад өрөвдөх сэтгэл нь дийлэх бус уу? Эр нөхрийн завхайрал гэдэг эхнэр хүнээр дамжин эмчлэгддэг эд юм. Эр хүн зууралдах тусам цаашилдаг.

...Хэд хэдэн эмэгтэйн дундаас сайн талыг нь авч муу талыг нь гээсэн мэт тийм эмэгтэй хаана байна вэ? Ер нь бий гэж үү дээ? Лхам бурхныг хайртай хүнээрээ сонголоо ч сургааль номлол айлдаад амар заяа үзүүлэхгүй зовоох болов уу, тэгэхээр арга алга даа.

БАЙГААГААРАА Л БАЙХ.

Эр хүний байр суурийг өөриймсөн төсөөлөх чадваргүй, зөвхөн өөрийн санаан зоргоор давшилж байх нь гүехэн гүймэг эм хүний ажил юмдаа гэж боддог.

V/17-V/23

Долоо хоног бүрээ бичиж байх гэсэн маань завгүй гэдэг шалтгаанаар 2 долоо хоног завсарлачихсан ч үргэлжлүүлж байна.
Энэ өнгөрсөн долоо хоног мөн л гоё үйл явдлаар дүүрэн байсан бөгөөд тоймлон оруулвал доорхи болно.
1. 2006 онд Их Монгол Улс байгуулагдсаны 800 жилийн ойд зориулан гаргасан нэгэн номыг нухацтай үзэж сонирхолтой судалгаа хийх санаа төрсөн. Энэ ном нь дипломат харилцаатай бүх (БНХАУ-аас бусад) орнуудын төрийн тэргүүд болон нөлөө бүхий хүмүүсээс ирсэн мэндчилгээг эмхтгэсэн ном юм билээ.
2. 3-р курст ганцхан семестр МУИС-ийн ГХСС-аас ирж Япон орон судлалын хичээлийг орж байсан одоогоор Их наран улсад судалгааныхаа ажлыг үргэлжлүүлж буй хүндэлж, үлгэр жишээ авч явдаг багшаас маань доорхи захиа ирж маш их баярлахын зэрэгцээ улам л их хариуцлага ноогдож байна гэдгийг дахин ойлгосон.
Chimedtseren sain baina uu?
Hicheel nom asuultgui ondor bizdee. Odoo udahgui togsloodoo, tsaash suraltsahuu?
Chamaig diplom bichihee bolihod uneheer ih haramssanshuu ooroo ih buruutai yum shig l sanagdaj dotoroo chamaig hairlaj bailaa. Ih sain huuhed hairan yum gej bodood. Tegehdee yah ve chamd zondoo saihan ireedui baigaa. Hamgiin ih taalagdsan yum bol busad huuhduudees yalgardag zan geh yumuudaa, ter bol chinii uzel bodoldoo unench, yumiig nuhdag chanar. Bi chamd helnedee gej boddog yum. Yamar ch ued hun huneeree baina gedeg ih erhem unet zuilshuu, yalanguya hun evderch baigaa ued.
Deer sanaj baina uu? bie daaltaa hamgaalj chadaagui hotsrood, tegehd chi nadaa helj baisandaa bagshaa dun ni hamaagui, tand hiisenee hamgaalah gesen yum gej!
Ih sain chanar. Magadgui chamaas bi bas ooriinhee zaluu baisan ueiin yumiig harsanshuu.
Odoo surguulia togsloo ch gesen holbootoi baigaarai, yamar ch yumiig itgeed asuuj zovloj bolnoshuu
Za erhem shavidaa hamgiin sain saihan buhniig husye!

Dashdelegiin DASHDULAM

3. Д. Баярхүү элчин сайдын “БИ – миний амьдралын тойрог” номыг уг нь хурдхан уншаад ойлгосноо товчлоод, ойлгоогүйгээ асуух даалгавартай байтал юм юм руу үсчсэн би гэж санасныхаа хэмжээнд ахицтай явж өгөхгүй л байна. Гэхдээ явж байгаа явж байгаа.
4. Дэлхийн мэдээнээс ойлгосон зүйлс: Вашингтонд 1 сарын турш үргэлжилж буй Цөмийн зэвсгийн талаархи чуулганаар Ойрхи Дорнодыг цөмийн зэвсэггүй бүс нутаг болгох талаар ярилцсан хэдий ч мөрөөдөл төдий юм шиг ээ. Учир нь, энэ удаагийн чуулганд Израйль улс Цөмийн Зэвсгийг Үл Дэлгэрүүлэх Гэрээнд нэгдээгүйн улмаас уригдаагүй, Ираныг эрчим хүчний зориулалтаар уран баяжуулж байгаа гэх тайлбарыг ойшоохгүйгээр улам ч эдийн засгийн хоригоо чангатгахыг шаардсаар, нөгөөтэйгүүр Израйль дээрхи гэрээнд нэгдчихвэл АНУ-аас улам ч их зардал хохирол гарч магадгүй гэсэн шинжээчдийн дүгнэлт зэргээс үүдэн дараа жилийнхээ хуралдаанаар талуудыг хэлэлцээний ширээнд суулгаж уг асуудлаа эхлэх байх гэсэн хүлээлттэй үлдэж байх шиг.
Мөн Солонгосын хойгийн байдал дайн гарах шатанд хүрчээд нэлээд хэцүү л байх шиг байна. Хойд Солонгос Өмнөд Солонгосын байлдааны хөлөг онгоцыг живүүлсэн нь нотлогдсон ч цөмийн зэвсэгтэй ахан дүүсдээ АНУ-ын 38000 цэргийг байрлуулсан Өмнөд Солонгос цохилт өгч зүрхлэхгүй байгаа учраас асуудлыг намдаан бүдгэрүүлэхийг л хүсч байна. Миний ойлгосноор нэг үндэстнийг дайсан болгосон гол буруутнууд нь хүйтэн дайны туршид ЗХУ болон АНУ харин 80-аад оны сүүл 90-ээд эхэн үеэс ОХУ өөрийнхөө эдийн засгийг хурдан хөл дээр нь босгохын тулд хэтэрхий өрнөдийн хөгжингүй орнуудыг түшиглэн хуучин түншүүд тэр дундаа гол холбоотон Хойд Солонгосыг алаг үзэж байгаа мэт Өмнөд Солонгостой учиргүй дотносон нь тэдний гэдэнг хөдөлгөсөн.
Мексикийн буланд нефьт асгарснаас шалтгаалаад тэндэх ордыг ашиглах зөвшөөрлийг өгсөн гэсэн утгаар Америкийн ерөнхийлөгч Барак Обамагийн нэр хүнд нэлээд унаж байх шиг.
Тайланд, Киргизстанд мөн л байдал тогтворжихгүй л байгаа бололтой.
5. Эр зоригийг нь үнэлж хааяадаа түүн шиг анхны Монгол эмэгтэй болно гэж ч мөрөөддөг хүнтэйгээ холбоо барьж төгссөн сургуульдаа ирж явсан газар, туулсан бэрхшээлийнхээ сургамжийг хуваалцах зөвшөөрлийг авч чадсандаа маш их баярласан болохоор хар хурдаараа захирал дээр гүйж орон түүнтэй уулзах цагийг товлоод, хичээлийн хуваарь шалган ангиа зохицуулж Баасан гарагийн 2 цагаас захиралтай уулзчаад 2.30-аас 407-д оюутнуудад лекц уншихаар болсныг дуулгачаад, ажил руу орж зараа гялалзуулж гаргачаад дээд доод давхраар хэдийг наачаад орж ирээд тайванхан харж байтал МЭДЛЭГ ба ТҮҮНИЙ гээд ХҮЧ гэдэг нь хэмжээг нь томруулснаас болоод алга болцныг анзаараагүй байгаа юмдаа. Дахиал гадаахуудаа хуулж хогийн сав руу чихчээд нягталж нягталж гаргалаа гэтэл нэрийг нь Ж. Золжаргал гээд андуурснаа ер анзаараагүй байсныг фейсбүүк дээр нэг хүн анхааруулснаар мэдсэн ч өөрөөс нь үнэнээ хэлж л уучлал гуйхаас өөр аргагүйгээр оройтсон байсан.
Энэ мэдээг түүний аялалыг маш их дэмждэг байсан одоогоор Энэтхэг улсад судалгааны ажлаа үргэлжлүүлж байгаа манай сургуулийн захирал доктор профессор Н. Алтанцэцэг багшдаа дуулгатал доорхи захиа ирсэн юм.
Сайн байна уу? Чимэдцэрэн
Багшдаа мейл бичсэнд баярлалаа. Амайг эх орондоо эсэн мэнд эргэж ирсэнд баяр хүргэе.Та нарын уулзалтанд амжилт хүсье.Амайг үзсэн харсан зүйлээрээ ном бичээсэй гэж багш нь хүсч байна. Та нар ч үзсэн харсан зүйлийг нь сонирхож, Монгол орон аль хэмжээнд байна вэ гэдэг асуултын хариуг сонсоорой. Би ч олон оронд очсон. Одоо ч Энэтхэгт байхад монголчууд бид дэлхийд бахархах түүхтэй юм гэдгийг улам бүр ойлгодог юм. Бид энэ их хувь заяаныхаа бүрэн эрхт эзэн нь байхын тулд эрдмээр зэвсэглэх хэрэгтэй юм байна шүү гэдгийг дахин сануулъя. Та нарын төгсөлтөнд амжилт хүсье.

Алтанцэцэг Багш нь
Дэли хотоос мэндчилж байна

За тэгээд Ж. Золбаяр буюу Амайгийн “МЭДЛЭГ ба ТҮҮНИЙ ХҮЧ” лекц гоё байсаан гоё байсан. Түүний явуулах зуны 9 цуврал лекцэнд нь хамрагдаад мөрөөдлөө зорилго зорилт болгоно л гэж бодож байгаа.
6. Өдөр талбайгаар явж байтал М.Ганбаатарын “Нэгэн удаа Монголд” номын нээлт орой 8-с болно гээд тайз хөгжмөө засаад гайгүй DJ нар ирнэ гэсэн байсан болохоор сургууль дээрхи ажлаа дуусгачаад орой Ононтойгоо уулзангаа очтол задгай биш байсан. Гэхдээ маш их хүн цугласан нь гадаа цаг агаар сайхан байсантай холбогдсон байх. Тэндээс Онон маань найз залуугаа тосохоор цаашаа яваад би наана нь хөгжим сонссон шиг зогсож байтал нэг залуу ирээд утас руу дохиод өг гэхээр нь залгаад өгтөл хэдхэн минутын дараагаас миний утас байсийнма чиний дугаарыг авахгээд тэгсийн гээд инээдтэй ч юм шиг одоогоороо л мэссэж бичээстэй байхийн.
7. Хагас сайнд сургуулиар орж нэг тойм лекцэнд суучаад Монгол-Япон төвөөс зохион байгуулдаг цуврал лекцүүдийн энэ удаагийнх нь “Монгол хэл ба Монгол бичиг” нэртэй байсан учраас дуртайяа очсон. Өөртөө үлдээснээ хуваалцвал: Хүний сэтгэхүйн зэвсэг, харилцааны гол хэрэглүүр болсон хэл бичгээ эрхэмлэж явах нь үндэстэн оршин тогтнохын суурь юм. Монгол хэл нэн эрт цаг буюу 1 сая орчим жилийн тэртээ үүссэн гэдэг нь археологийн судалгаагаар батлагдсан. 13 зууны үед бол монгол хэл одоогийн англи хэлний адил нөлөөтэй байсан. Одоогийн байдлаар монгол хэлээр 10 сая орчим хүн ярих боломжтой гэж үздэг ч ихэнх нь тухайн эзэн улсынхаа хэлний нөлөөнд ороод бүдгэрч байх шиг байна.
1204 онд Чингис хаан монгол бичгийг төрийн бичиг болгосноос хойшхи гол гол дурсгалууд гэвэл: Их засаг хууль, Нууц товчоо, Чингисийн чулууны бичиг /1225, Оросын Санктптербург/, Гүег хааны тамганы дардасны бичиг /1246, Ромын Папад явуулах захидалд дарсан тамга бөгөөд одоо эх нь Ватиканд байдаг/, Ил хаан Өлзийтөөс Францын Гоо Филиппт илгээсэн захидал /1305, дэлхийн энх амгаланг тогтоох гэсэн агуулгатай байсан/.
Бидний хэрэглэдэг кирилл бичиг гол авиан бичиг харин МОНГОЛ БИЧИГ нь сэтгэхүйн илэрхийлэл буюу язгуур үг нь тухайн нэрлэж буй зүйлээ төгс илэрхийлдэг учраас амьтай бичиг юм. Мөн үүнийг Амай лекцэн дээрээ хэлж байсан юм. Бас 10 жилд байхад манай монгол хэлний багш “кирилл бол үгүй үгүй гэж бичдэг уншдаг байхад монгол бичиг зөв зөв гэж дээрээс доошоо явдаг” гэж байнга хэлдэг байсан юм.
Тэгээд Чоймаа гуай манжийн үеийн дурсгал ярьж байгаад тухайн үед Манж Чин Улс ямар нэгэн албан бичиг үйлдэхдээ Манж-Монгол-Төвд-Хятад гэсэн дараалалтай бичдэг байсан бол VII Далай ламд Манжийн хаанаас өгсөн алтан тамганд Монгол-Манж-Төвд-Хятад гэсэн дараалалтай байсан нь Монголчуудыг хэрхэн авч үздэг байсан нь харагддаг гэж яриад манжуудын талаар залуучууд зөв мэдлэг ойлголттой болох нь зүйтэй гэсэн.
Монгол бичиг судлах шаардлага байна уу гэсэн багшийн дүгнэлт:
1. Монголчуудыг бусдаас ялгах онцлогтой бичиг
2. Монгол хэлний хэл зүйг үргэлж сануулах ач тустай
3. Амьтай бичиг – үг бүр нь утга төгс
4. Чухал чухал түүхэн дурсгалуудыг судлахад ач холбогдолтой
Монгол бичгэнд тохируулан хөрвөх програмуудыг хийсэн учраас онлайн хэрэглэхэд ямар ч асуудалгүй болсон тул хэрвээ өчүүхэн төдий л сэтгэл байх юм бол эх бичгээ сэргээх боломжтой байна.

Хийж чадаагүй буюу өөртөө муу дүн тавихаар зүйлс байнаа байна: сургалтандаа 3 хоног явж чадалгүй багшаасаа чөлөө авсан, Зөгийн жиргээ нэвтрүүлэгтээ гэнэтхэн бие өвдсөний улмаас очиж чадаагүй, нухацтайхан барьж аваад уншсан юм алга. Дахиж давтахгүй ээ давтахгүй.

IV/26-V/2

Өнгөрөгч 7 хоногт мэдэж авсан оносон зүйлс миний хувьд зөндөө байлаа. ...Зөндөө байлаа гэснээс өдөр бүрийнхээ тэмдэглэлийг харахад “хэрвээ ингэж бичээгүй бол бүгдийг биш юмаа гэхэд ихэнхийг нь мартах” байжээ гэдгийг л тод ойлгосон учраас үргэлжлүүлэх болноо. Хэд хоногийн өмнө нэг сэтгүүл дээрээс өдрийн тэмдэглэл хөтлөснөөрөө Геннесийн номонд бичигдсэн тухай уншиж байсийн... хэхэ түүн шиг болохгүй ч гэлээ өөрийгөө таньж мэдэх, дүгнэх хамгийн шилдэг арга гэдгийг учир мэдэх ухаан суусан хүн зөвлөсөн учраас л хэрэгжүүлэх гээд гэхдээ бүр дэвтрийн цаасанд зөвхөн өөртөө зориулж бус олны өмнө дэлгэхгээд шийдчээд байгаан.
Зарим нь хэлж байсан л даа, ...эмэгтэй хүн нууцлаг байх тусмаа сонирхолтой ш дээ дэмий юм биш үү гэхчлэн гэхдээ ЗҮГЭЭР ЭЭ.

Өнгөрөгч 7 хоног (IV/26-V/2).
Ерөнхийд нь хэлэхэд намираа өдрүүд байсан мэт санагдаж байна.
Дээрхи байдлыг долоо хоногийн эхний өдрийг л оройтож эхэлснээс л шалтгаалчуу гэж дүгнэсэн юм. Нэг найз Даваа гаригийг л гадуур гараастай эхэлчүүл тэр 7 хоногжингоо тиймэрхүү өнгө аястай байдаг мөн өөр нэг нь Пүрэв гаригт л гарчихаар дарааллаад байх шиг хандлагатай гэж байсан нь хүн бүхэнд иймэрхүү зүйл ажиглагддаг мэт.
Гэхдээ эхний өдөр чухал хүмүүстэй нэлээд илэн далангүй харилцаж, ажлаа сайн цагт нь хийж дуусгасан, хэлээ сайжруулах зорилготойгоор нэгэн сургалтанд бүртгүүлчээд эхэлнэ гэж байсан ч 7 хоног хойшлоод маргааш эхлэхээр болсон байсан.
Мягмар гаригт ХБНГУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц Бөгөөд Бүрэн Эрхт Элчин Сайд Пуис Фишер МУИС-ОУХС-ийн “Алтан аргамж” танхимд ирж профессор, багш, оюутнуудад “ХБНГУ-ын гадаад бодлого ба Монгол Улс” сэдвээр сонирхолтой лекц уншсан бөгөөд бараг юм бичдэггүй намайг 3 хуудас тэмдэглэл хөтлөхөөр ярьсан нь 1240 онд Бат хаанаас II Фрийдрихь хаанд дипломат албан захидал илгээснээс одоог хүртэлх үеийг хамруулсан юм.
13-р зуунд Чингис хааны байлдан дагуулал болон Их Монгол Улс амжилттай байгуулагдан оршин тогтносны нэг нууц нь газарзүйн байрлал гэдэг шиг Герман улсаас түүхэн дайнууд үүссэн, дайнд оролцсон нөгөөтэйгүүр одоогийн Европын Холбооны гол цөм нь болж чадаж байгаа нь “зүрхэн газар” байрлалтай нь холбоотой. Мөн германчуудын зан чанарын онцлог бусдаас ялгарах нь юу гэсэн асуултанд тэрээр үнэнч, хууль дүрмийг сахимтгай, цаг барьдаг товчоор хэлвэл хүнийг найзаар нь шинж гэдэг шиг улсыг ч гэсэн тэгэж дүгнэж Германы дотны найз бол Япон гэдгээр ойлгож болно гэсэн.
Лхагва гаригт дипломат ёслол баримт бичиг боловсруулалт гэх дуртай хичээлийн багш Солонгос руу хуралд яваад эзгүй байсан тул лекц ороогүй чөлөөт байдлыг ашиглан ихээхэн итгэлтэйгээр бөглөсөн материалуудаа зохих газар руу нь явуулан хүлээж авлаа 6 сарын сүүлээр эцсийн шийдийг сонсгох болно гэсэн хариуг аваад санаа амарсан ч улам хүлээлт бий болгоод орхисон.
Пүрэв гариг өглөө Их Гүрнүүдийн гадаад бодлого хичээлийн семестрийн сүүлийн шалгалтыг өгсөн юм байна. 2 асуултанд хариулж бичих байсан эхлээд Германы канцлер Конрад Аденаурын гадаад бодлого, БНХАУ-ын шинэ үеийн гадаад бодлого гэсэн нь маш сайн мэдэх учраас сайхан бичих бодолтой байтал хажуугийн цаад талын оюутны асуултууд Татчеризм болон одоогийн Дэлхийн халуун цэгүүдийн тухай ирсэн гээд 2-уулаа сольчий тэхүү гэхээр нь мөн нөгөө хажуугийнхад жижиг цаасанд асуултыг нь бичиж өгсөн гэх зэрэг бусдын хэрэг бүтвэл өөрийн хэрэг бүтнэ гэгчээр л шийдсэн.
Гэхдээ нэг талаар би тэдний өөрийгөө хуурахад нь тусалснаар бүр ч том муухай зүйлийг хийж байгаа нь үнэн, нөгөө талаар манайхны ихэнх нь ӨӨРИЙГӨӨ ХУУРАХ үйлдлийг гаргууд үйлдэх юмдаа.
www.hantulga.com –н бичлэгээс үргэлж зөв эерэг энерги ялгаруулъя, бусдад чин сэтгэлээсээ хандъя, уурлаж бухимдах аливааг сөргөөр харах бодох хүлээж авахгүй байх тухай, Амайгаас шатар тоглож буй мэт сэтгэж амьдрах хэрэгтэй гэдгийг уншсан.
Ирээдүйд аялал жуулчлалаараа тэргүүлэх улсууд гэсэн сонирхолтой зураг тэмдэглэл олсон. Үүнд нь Колумб, Пуэрто Рико, Орос, Мозамбик, Ливи, Албани, Индонез, Зимбабве.
21-р зуун Азийн биш Дэлхийн зуун байх болно, нүүрс ямар аймшигтай эрүүл мэнд болоод байгаль орчинд хортой болох, Ерөнхийлөгч маань IV/28-V/3-ны хооронд урд хөршид төрийн айлчлал хийж буй зэргийг твиттэрээсээ онцлон уншсан.
Үдээс хойш нь интерном орж “Бүсгүй, та чигээрээ яв” номыг гүйлгэн харж заавал авч унших ном гэдгийг тоочоглочихсон.
Баасан гараг Сонин догдлолтой өдөр байсан шүү. Өглөө семинараа тасалсан. Орой Амараа эгч, Мэги 2-той их сөгнөөнд очсон. Очихоос өмнө @Baatarscc @Boldbaatar @Pink0901f1 3 суудал авчихсан байсан. Дараа нь уван цуван @Frank_moon @Зүрх Ононжаргал @bdulguun @Tsendsaikhan болон бусад найзуудын найзууд гэсээр 20 гаруй шинэ болон архаг жиргээчид байсан гэж нэг нь тооцсон байналээ. @NamuunDul оройтсон учраас суудалгүй гээд орж чадаагүй гэсэн байсан. Аргагүй л дээ түм түжигнэдэг юм билээ. Энэ өдрийн сөгнөөнийг @mrBoki –гийн хөтлөлт амьдруулсан л даа үнэнийг хэлэхэд. Сөгнөөгөөс гараад караокедэхэд манайхан сайн дурын уран сайханчид олонд танигдаагүй дуучид гэдэг нь ойлгомжтой байсан. Ийнхүү #FridayFreedayFireday –г бүрэн утгаар нь өнгөрөөсөн.
Бямба гараг өглөө нь маш сэргэг босч ирсэн учраас төслийн судалгаагаа ярилцахаар тохиролцсоны дагуу Залуу Лидер эмэгтэйчүүдийн клубын уулзалтандаа оччихоод, генетикээр сурдаг нэг оюутантай өөрсдөөсөө эхлүүлээд улс төр хүртэл ярилцаж байгаад гахайн ханиадны эсрэг вакциныг хийлгэж болохгүй учир нь найрлаганд нь бид нарын генийг үр удмаар нь гажигтуулах зүйл агуулагдсан дээрээс нь мөнгөн ус ч байгаа учраас Европын ихэнх улсын иргэд эсэргүүцсэн гэдгийг өөрөө Германд байхдаа мэдсэн гэж тайлбарлаж өгсөн. Тэр үед бид 2 Сонор Плазагийн 7 давхрын цонхоор харж байсан учраас гадаа аймаар шороотой хотын өнгө зэгэл саарал ёстой онцгүй, тоосроол манайх хэзээ цагаан пүүз өмсөөд 3 хоног явдаг болох бол, заа яахав газарзүйн байрлал уур амьсгалаасаа шалтгаалаад цаг хугацаа авч болох ч, хэн ч байгаагаараа байж чадсаны үр дүн харагддаг болох бол гэж санаа зовох хүртэл чалчаатахсан.
Дараа нь ажил орох хэрэгтэй байсан ч дарга 2-с ирэх хооронд Монгол-Япон төвийн номын сан орж “Залуу эрүүл байх нууцын гарын авлага” номоос дасгал хөдөлгөөн хийх, бясалгах, архи тамхийг гээгээд эерэг бодолтой зөв сэтгэлтэй байвал л чухал гэдгийг анзаарлаа.
Ням гараг эрт боссон ч гүйж амжаагүй. Зөгийн жиргээ нэвтрүүлэг 12 цагаас эхлэх байсан ч өнөөдөр чухал зочин УИХ-ын гишүүн Д. Энхбат оролцох тул жаахан бэлтгэл базаах шаардлага байсан тул Онон, Боки нартай хамт явцгаасан. Өнөөдрийн нэвтрүүлэг @enkhbat Монголын №1 жиргээчийн ухаалаг захиас үгс нүд орой дээр гаргасан сюрпризээр өндөрлөсөн. Одоо яг надад тод үлдсэн нь: лидер байна гэдэг нь манлайлал мөн гэхдээ даргална гэсэн үг биш харин тухайн тухайн чиглэлдээ бусаддаа нөлөө бүхий байж чадах л гэж ойлгох нь зөв, зорилго мөрөөдөлдөө үнэнч байгаад хэнээс ч хамааралгүй хэн ч юу ч гэж хэлснийг тоохгүй байсны нууц нь биелдэгт байдаг юм. Залуус баялгийг өөрсдөө бүтээх тэмүүлэлтэй байх хэрэгтэй түүнээс биш мөнгөтэй нэгний доор амьдралаа өнгөрүүлэх нь харамсалтай. Хүнийг бүү дуурай. Чаддаг зүйлсээ хий.
Нэвтрүүлгээ тараад @Boldbaatar –н бараг л монголд ганцхан ширхэг байгаа үнэн тасарцан машинаар нь Соёлын Төв Өргөө хүртэл яваадахсан.
Одоо харин маргаашийн шалгалтнаас өмнө даалгавараа хийж явуулаарай гэсний дагуу хийснээ канондуулаач гэсэн оюутанд ямар хариу өгөх вэ гэдэгт эргэлзээл сууж байна. Хатуухан хэлэхэд миний цагаа гаргасан зүйлийг хэдхэн минутын дотор өөрийн юм шиг эзэмшчихнэ гэхлээр арай л шударга бус, нөгөөтэйгүүр цагын юмыг цагт нь хийхгүй муу зангаа өөгшүүлсэн бусдын муу занд мөн л ташуур өгөх гээд байна. Харин миний энэ бодлыг эерэг байдлаас нь ойлгох болов уу... Заза бусдын эрхэнд халдаж, боогдуулаагүйгээс хойш хэн юу гэх бол гэж эргэлзэх нь хамгийн тэнэг.
Ирэх 7 хоногт шалгалтууд үргэлжилэх, сургалтандаа сууж эхлэх, бясалгалынхаа өглөөний ангид явах, Амайг ирэхийг харах, хүндэт найзын төрсөн өдөр зэрэг одоогоор төлөвлөгдсөн зүйлс байна.
Тиймээс бүгд санаснаар бүтэж хамгийн чухал нь ATTITUDE AND THOUGHTS ARE EVERYTHING.

Ер нь ингэж шийдлээ.

Юу гэхлээр: хоёр алхам хойшилж нэг алхам урагшилж байна уу эсвэл нэг алхам хойшилж гурван алхам урагшилж байна уу гэдгийг хянах талбар нь өөрийнхөө юу хүссэнийг илэрхийлж, зөвхөн миний үзэл бодлын орон зай болдог блог маань байг. Тэгэхгүй бол энэ цаг хугацаанд юу дуулсан мэдсэн сурснаа эмхэлж дүгнэхгүй яваад байхаар нэг л шуурганд хөөгдсөн мэт эргээд харахад өчнөөн хайран эргэж ирэхгүй хором.

Мөн өнгөрсөн 7 хоногоо дүгнэхээр их зүйлсээр толгойгоо цэнэглэж чадсан бичих зүйлс нь барагдахгүй байвал үүнээсээ урам зориг орно нөгөөтэйгүүр шальтай хэрэг бүтээгээгүй бол өөртөө нэг хоёр сайхан ухаарлын шанаа өгч байгаад маргаашнаас нь л яралзаж өгөх бөгөөд бас миний ертөнцөөр ороод гардаг найзуудаасаа ч санаа зовохын эрхэнд өөрийгөө гарцаагүй шахалтанд оруулах шилдэг арга. /юм хийгээгүй байвал хайр найргүй шүүмжлээрэй/

Тэгэхээр өнгөрсөн 7 хоногт юу болсон бэ?
Даваа гарагт их гүрнүүдийн гадаад бодлого хичээл дээр оюутнуудын ярьсан илтгэлүүдээс Германы гадаад бодлогын шийдвэр гаргагчид болох канцлеруудын тухай мэдэж авлаа.
Тухайлбал:
1. Фашизмын эсрэг тэмцэгч Христийн Ардчилсан Намын Конрад Аденаур 73 настайдаа канцлераар сонгогдон, дайны дараахь Германы нэр хүнд эдийн засгийг хэрхэн сэргээх вэ гэдэгт гол анхаарлаа хандуулж “БИ ГЕРМАНЫ төдийгүй ЕВРОПЫН ИРГЭН мөн” гэсэн алдарт үгээрээ их гүрний хүчирхэг бардам бус харин эв хамтын бодлого баримтлах болсноор Европын төдийгүй Америкийн хандлагыг өөрчилж одоогийн Европын Холбооны үндсийг ч тавьж чадсан хүн.
2. Остполитик гэдгээр алдартай Вилли Брандт хувь хүнийхээ тухайд их сонирхолтой юм билээ. 1918 онд эх орноосоо дүрвэн Норвегит очоод энэ нэрээ аван европын улсуудаар нэлээд явсны эцэст эргэн ирж улс төрийн ажлаа эхэлж зүүн рүү чиглэсэн бодлогыг баримталсан нь тухайн үеийн олон улсын харилцаанд чухал өөрчлөлт оруулах сэдлийг өгсөн мэт. Учир нь Герман тэргүүтэй Европын түншүүд нь ЗХУ-тай ойр дотно харьцах болсноор АНУын ерөнхийлөгч Никсоныг Вьетнамын дайныг зогсоох тухай амалж Японыг цочирдуулсан нууц айлчлалуудаар БНХАУ-тай харилцаагаа сайжруулсан.
Мөн түүнчлэн дараа дараагийн канцлерууд болох Шмидт, Хэлмонт Колл, Шройдарь, Анжела Меркель зэргийн тухай ярьсан ч дэлгэрүүлэх шаардлагатай л санагдсан.

4 сарын 20 буюу мягмар гаригт Монгол Улсаас Франц улсад сууж байсан ОББЭЭСайд асан Г. Луузан ахмад дипломатч ирж Франц улсаас ураны салбарт явуулж буй бодлого, дэлхийн ураны нөөц зэргийг хамруулан Монгол Улсын гадаад бодлогыг эдийн засагжуулах чиглэлтэй лекц уншсан бөгөөд хилийн дагуу Францын ашиг сонирхлыг оруулж ирсэн нь хоёр хөршөөсөө хараат бус байхад чухал ач холбогдолтой, мөн баялаг байгаа бол түүгээрээ хүнээ боловсруулахаар залуучуудынхаа толгойд юм хийсэн нь ирээдүйтэй.
Энэ сэдвээсээ хазайн Азийнхан архины хордуулалтыг эсэргүүцэх чадваргүй учраас шууд генд нь нөлөөлдөг хэмээн хор хохирлыг нухацтай хэлж бага шоудаж биеэ их зовоо гэдгийг учирлаж, өнөөг хүртэл монголчуудын удмын сан доройтсоор ирснийг XIII зууны их байлдан дагууллын үед сорууд нь гадагшаа их аян дайнд мордоод илүү таатай нөхцөлд уусч шингэн тэдгээр газруудынхаа хөгжлийн үндэс болсон байхад унхайгүй доройнууд нь үлдсэнээс яван явсаар өдий хүрсэн гэж сонин зүйлийг дурьдаадахсан.

4 сарын 21-нд Google Reader-ийн сургалтанд сууж гүнзгийрүүлсэн ойлголтыг авч чадсан бол 4 сарын 22-нд Эх Дэлхийн буюу Байгаль хамгаалах өдрийн 40 жилийн ой тохиосон өдөр Яруу Сэтгэгч сонины эрхлэгч, Хүний хөгжил төвийн тэргүүн Лука ахын төрсөн өдөр болж хамгийн анхны сонин содон оюунлаг тэмдэглэсэн төрсөн өдөр байсан. Яагаад гэхлээр би тэндээс гарахдаа өөрийгөө ажиглах хамгийн шилдэг арга болох өдрийн тэмдэглэл хөтлөхийн ач холбогдлыг, өөрийгөө хэзээ ч бүү хуур, бүх юманд чин сэтгэлээсээ хандаж хором бүрийг үр дүнтэйгээр өнгөрөөхийн чухлыг дахин өөртөө сануулсан. Бас залуучууд бидний үлгэр дуурайлал болсон Ж. Лувсандоржийн 100 найзынх нь нэг болсноор бусад оюунлаг найзуудаар нь танилын хүрээгээ тэлж чадсан нь давуу тал байсан.

4 сарын 23-нд Баасан гариг.
Дэлхийн Номын Өдрөөр @internom –ын мэдэгдсэний дагуу интерном орж Ц.Оюунгэрэлийн “залуучууд дэргэдээсээ ажлыг бий болго бүтээ амжилтанд хүр”, Өлзий-Отгоны “мэргэжлээ сонгохдоо тест бөглөх нь чухал болох”, “эмэгтэй хүний амьдрал 20 наснаас эхэлдэг” номын орчуулагч Оюунжаргалын “эмэгтэй та чигээрээ яв” лекцнүүдээс мэддэг боловч анзаардгүй зүйлсээ сэргээж авсан. Мөн найзынхаа найз охинд хамт ном авалцсандаа баяртай байсан.

4 сарын 24-нд Бямба гариг.
Монголын Эмэгтэйчүүдийн Сангаас зохион байгуулагдсан “Ажлын байран дахь бэлгийн дарамт” сургалтанд сууж энэ чиглэлээрхи алхмуудыг ялган ойлгох чадвартай болж мөн сэргийлэх арга замуудыг ч олж мэдсэн нь чухал байсан бөгөөд 5 сарын 17-21-ний өдрүүдэд чухал арга хэмжээнд оролцохоор болсондоо баяртай байгаа.

4 сарын 25-ны Ням гариг буюу өнөөдөр Зөгий Жиргээ нэвтрүүлэгтээ очсон. Тэнд @mrBoki @ЗҮРХ @Batmunkh @Baatarscc @Xacaa Ононжаргал нартайгаа Ононгийн хийж ирсэн гайхалтай амттай кексийг идэнгээ нэвтрүүлгээ явуулангаа ширээний хөл бөмбөг тоглох гоё байсан. Мөн илүү олон хүмүүстэй харьцах тусам л бүх тал дээр туршлага суух нь мэдрэгдээл байх юм, ойлгож байна.
Тэнд байж байгаад “хумхаа өвчинтэй тэмцэх дэлхийн өдөр 4-25” гэдгийг мэдэж аваад өндөр халуурах, дагжин чичрэх зэрэг нь энэ өвчний шинж тэмдэг, шумуулаар голчлон халдварладаг, Африкийн бараг бүх улс үүний өвчлөл ихтэйд ордог бол Европ, Хойд Америк, Азийн ихэнх улс тэр дундаа манайх өвчлөл байхгүй орнууд бөгөөд одоогоор энэ өвчний вакцин байхгүй учраас өвчлөлтэй орнууд руу ажил аялалаар явах бол заавал сэргийлэх тарилга хийлгэх нь марташгүй зүйл болохыг мэдсэн. Амай африк тивээр аялж байхдаа Малавид энэ өвчнөөр аймшигтай хүнд байдалд ортлоо хүндэрч байсан юм билээ.

Нэвтрүүлгээ тараад 2.30-с даргаараа тодорхойлолт хийлгэж авах байсан тул ажил руугаа ирэх замдаа Төрийн Ордны хамгаалалтын хашааг сайн анзаарч харуулаас нь сониучирхан энэ дундуур ороод явмаар байна гэж асууж үзлээ. Үгүй л гэдийн байналээ тэгээд ч 2 хаалгыг нь том гээчийн цоожоор дөнгөлчихсөн.

Ажил дээрээ ирээд @iganzo –той хэлэлцэн нэг анкет бөглөж явуулсандаа баяртай байлаа. Бидний дараагийн хийх зүйлс амжилттай болж санаснаар сэтгэлчлэн бүтнэ гэдэгтээ итгэлтэй байгаа.

Ирээд гэрийнхэндээ цуйван хийж өгсөнд амттай болж үүнээс хойш цуйван идмээр санагдвал чамайг ирэхийг л хүлээж байна шүү гэсэнд урамшив.

Гэвч өнгөрсөн 7 хоногт ямар ч ном уншиж чадаагүйгээ дахин давтахгүй гэж өөртөө амалж байна.

Нэг долоо хоногт 2 ширхэг ном, мэргэжлийнхээ чиглэлийн цоо шинэ огт мэдэхгүй 5-аас доошгүй мэдлэгийг өөрийн болгох, ямар ч хамаагүй нэг дутагдлаа арилган давуу талаа өнгөлөх, бусдад буян болохгүй ч гай болохгүй, урвайж үрчийснээс инээж үрчий зэргийг нэн тэргүүнд тавихаар шийдээд байна.

Ойрын өдрүүдийн тэмдэглэл

Одоогоос 7 хоногийн өмнө сургуулиа төгсөхөө хойшлуулсан шийдвэрийг бөх зүрхлэн шийдсэнээ гэрийнхэндээ хэлж нэг тийшээ санаа сэтгэл шулуудсанаас хойш сайхан сайхан зүйлс их тохиогоод нүүрэндээ инээмсэглэлтэй амандаа дуу аялаастай алхаад байхыг ажигласан бололтой зарим нэг хүмүүс надаас "чи минь дурлаа юу даа?" гэхийн. Өөө баярлалаа гэхдээ хайрыг дагуулдаг хаврын улиралд нь яснаасаа дургүй Чимэдээ нь дурлахаараа баяртай болохоос илүү ... заза хэлж мэдэхгүйн ерөөсөө нөхдүүдийн шаагилддаг энэ эмзэг хайр дурлал гэгч өвчний дархлаа нь надад хангалттай байдаг эсвэл байнга хамрын ханиад тусаал явдагын шиг байж ч магадгүй ээ хэхэ. Гэхдээ л ойрын хугацаанд гоё гоё үйл явдлууд тохиолдоод аятайхан байгаа цаадахад чинь. Тэхээр БИ нь ямархуу зүйлст хөөрчдөг хүүхэд вэ гэхлээр доорхи л байхгүй юу.
1. Өнгөрсөн 7 хоногийн Баасан гарагт Гадаад Харилцааны Яамнаас Дипломат Алба үүссэний 100 жилийн ойг угтан хэрэгжүүлж буй цуврал лекцэнд очиж суув. Тэр өдөр манай ангийнхан салхинд гарна гээд өмнөх өдөр нь тохиролцоод за зү-дээ тулаад бараг л хамгийн түрүүнд гар хөлөө өргөөд байтал (энэ ангийнхантайгаа үсрээл 4 сар л хамт байсан болохоор салцгаахаасаа өмнө дотносий гэж бодсон юм л даа уг нь) яг цагаа тулахаар тэдний хэлснээр мурьцан хэхэ. Тэгээд тэрхүү лекцийг Лаос, Казакстан,Киргизстан улсуудад ОББЭЭСайд,өөр олон улсуудад атташе болон I,II,III нарийн бичгийн дарга хийж байсан, одоогоор ИЗИС-н багш зөвлөх профессор,ахмад дипломатч Юмбуугийн Сандаг гуай маш хэрэгтэй зүйлсийг сургамжилсан. Гэхдээ нэг балай юм нь салхинд гарахаа л санахаас өөрийг умартсан тэр өдөр мөр гаргах юучгүй оччоод 2 цагийн лекцийг толгойдоо шууд буулгах гэж хичээсэн л дээ. Яамны корридороор алхаж явахдаа ургуулан бодоод ...удахгүй энэ өрөө,ингээл ... гээл төсөөлөөд амжсан шү бас. Өөө нээрээ маргааш (4 сарын 16-ны 9.40-с) семинар дээр бусаддаа юу мэдсэнээ ярьж өгөөрэй гэсэн даалгавар авсан байгаашдэ,гэхдээ санаа зоволтгүй бэлэн.
2. Нэг дотны найз маань хайр сэтгэлийн асуудлаас болж үл ойлголцоод БӨӨН БӨӨН юм болсон хэдий ч хурдан хугацаанд бүүүүүүр гоёоор шийдэж чадсан.
3. Хүндэлж биширч явдаг бичсэн нийтлэл, гаргасан ном бүрийг нь уншиж ойлгохыг санаархаж мэргэжлийнхээ хувьд түүн шиг болох юмсан гэж мөрөөддөг хүнээс мэйл ирсэн гэжуга. Хэд хоногийн өмнө сууж буй буюу сууж байсан улсуудынх нь дипломат ёслолын онцлог болон ер нь энэ хариуцлагат ажлынх нь талаар сонирхон асуусан мэйл бичихэд асар богино хугацаанд хариу ирүүлж өөрийн гаргасан "Миний амьдралын тойрог" номыг уншихыг зөвлөсөн юм. Гэтэл өчигдөр номоо уншсан бол ойлгоогүй зүйл байвал асуу мөн судалж буй сэдвээ явуулвал нэмж хэлж өгөх зүйлс байна гэсэн үнэхээр баярламаар захиа хүлээж авсан.
4. Өнөөдөр: БСШУЯ, ШУА-аас санаачлан оюунлаг нийгэмд мэдлэг, мэдээлэл түгээх зорилгоор зохион байгуулж буй “ЭРДЭМТДИЙН ҮГ” цуврал лекцийн эхнийх болох “Монголоо хөгжүүлэхийн тулд эхлээд Монголоо мэдэцгээе” сэдвээр уншсан Олон улсын монгол судлалын холбооны ерөнхийлөгч, Монгол Улсын хөдөлмөрийн баатар, академич Ш.Бира гуайн лекцийг сонсоод төгсгөлд нь Монгол Улсын Ерөнхийлөгч асан П.Очирбат гуайн үгийг сонссон. Энэ цуврал лекцний гол зорилго нь шинжлэх ухаан, энгийн иргэд хоорондын харилцаа тасарцан учраас тэднийг ойртуулах нэг арга нь энэ юм. Одоо манай нийгэмд хоосон толгой, хоосон ходоод хамгийн асуудал болж байна. Хоосон ходоодыг бол яаж ийгээд Эрээний шаараар дүүргэж болох мөн малтайгаа байсан цагт өлсөөд үхэхгүй байх харин хоосон толгойг цаг алдалгүй бодох цаг нэгэнт болжээ гэж академич Ш. Бира гуай "хүмүүн, тэнгэр, газар 3-ын нэгдэл нь Монгол" гэсэн лекцээ эхэлсэн. Хүмүүн, тэнгэр, газар гэж нэрлэсэн болон 4 сарын 15 гэдэг өдөр бас их учиртайн билээ. За а тэгээд
1. Шинжлэх ухааныг Шинжлэх ухаан буюу Европоос гаралтай голчлон туршлаган дээр үндэслэгдсэн, Шинжлэх ухаан бус буюу Дорно дахинаас гаралтай чанадад хүрсэн оюуны шинжлэх ухаан гэж 2 ангилж үздэг. Тиймээс энэ 2-ын тэнцвэрийг л олж чадвал хүн төрөлхтөн сайхан амьдарна.
2. Төв Азийн соёл иргэншлийн түүх бол суурьшмал болон нүүдлийн соёл иргэншлийн нэгдэл юм гэдгийг ЮНЕСКО-гоос хүлээн зөвшөөрсөн. Нүүдлийн соёл иргэншил нь байгаль цаг уур амьсгал газарзүйн байрлалаасаа шалтгаалсан биеэ даасан,өөрөө өөрийгөө аваад явчдаг онцлогтой учраас одооны зарим хүний хэлдгээр нүүдлийн мал аж ахуй гэж нэрлэгдэхээр л хөгжихгүй юм шиг ойлголт биш.
3. Шашныг маш нухацтай ойлгож ухаалгаар шүтмээр мэт ажиглагддаг. Одоогийн бидний шүтдэг буддизм бол үндэсний шашин гэж хэлж болмооргүй зүйл. Цаашлаад шашнаараа холбогдсон Монгол-Төвд-Хятадын харилцааны ирээдүй яах нь тодорхой бус.
4. Үндэсний үзэл: оюун санааныхаа эрүүл мэндэд анхаарч бахархах зүйлсийнхээ талаар мэдлэгтэй байж бахархах их чухал. Хоцрогдсон юмсыг хэтэрхий товойлгох шаардлагагүй, цаг үеэ мэдрэх.
5. Дэлхий дахинд Монгол судлал хэрхэн хөгжиж байгаа талаар дурьдахад шинжлэх ухаан хүчтэй талдаа л үйлчилдэг.
гэх мэтчилэн үнэхээр сонирхолтой цаашид уншууштай бодууштай судлуустай зүйлсийг багтаасан сайхан яриа болсон. Миний хураангуй учир дутагдалтай учраас сонсож амжаагүйнүүдэд дахин боломж олдоно гэдэгт итгэлтэй байна.
П. Очирбат гуай болохоор хүн төрөлхтөн бид ашгийнхаа төлөө байгаль орчноо сүйтгэхдээ ухаалаг байгаач ээ хэдий овоолгоостой алт доллар байлаа ч цэнгэг агаар цэвэр усгүй бол амьдралгүй.

За а тэгээд лекцний үеэр болон дуусахад шүүмжлүүштэй хэд хэдэн зүйлс ажиглагдсанаа хэлэхгүй өнгөрч чадахгүй нь: миний ард гурав дөрвөн оюутнууд сууж байсын гэтэл худалч хүнд 2 үгний нэг нь хараал, тэгээл шал дэмий юм яриад энэтэр гээл өөрийнхөө цагийг бараад сонсох хүмүүст садаа болоод суугаад байхийн. Мөн манайхны ихэнх нь ямарваа лекц ярианд заза суучий эсвэл өө ийшээ нэг ороод гардийнму гэсэн ямар ч зорилгогүй ирдэг юм шиг ажиглагддаг. 2-хон цагийн яриаг тэвчээртэй сууж чадахгүй эсвэл ажлаа зохицуулж гарч ирээгүй аятай утсаар яриад л, гарч гүйлдээд байхийн хэрэг юу байна аа. Дараагийнх нь: "за өнөөдөр сайхан лекц уншсан академич Ш. Бира болон П. Очирбат нарт баярлалаа" гэж хөтлөгч хэлэнгүүт пир пар гээл гарах гээл дайрчих юм аа. Тэрчинь уг нь дор хаяж хүндэт зочдоо суудлаас нь бостол хүлээдэг баймаар, тэгдэг болмоор.

Өөө төгсгөлд нь мөн нэг баяртай үйл явдал гэвэл өнгөрсөн зун энд ирэхэд нь гайгүй дотны найзууд болцгоосон америк эмэгтэйгээс маань хэдэн ногоон өгнө гэсэн оюутан бидэнд мөнгөний хэрэг хэзээд л илүүддэггүйшдээ.
Ааан мөн өчигдөрхөн номын санд ном бүртгээд ажлаа хийгээд зогсож байтал нэг санаа орж ирээд хэрэгжүүлж эхэлсэн их сонирхолтой үр дүн гарах юм шиг байналээ удахгүй өөр байдлаар танилцуулна гэж бодож байгаа.
Гоё байна аа гоё байна.

Тогтоол ус амархан мууддагийн адилаар хөдөлгөөнгүй байх л урам зориггүй үхширмэл байдалд оруулдаг.

Миний шийдвэр

цаг хугацаа хурдан өнгөрөөд байхаар хахир хавсаргатай хатуу хаврыг халсан дулаахан тунгалаг нар гийсэн зуны улирал болох нь гэж баярлах ч нөгөө талаар юу ч толгойдоо хийж өөрийн болгоогүй байтал хоног өнгөрсөөр уг номондоо бол оюутны ширээнээс ховхрох цаг тулаад ирэхээр ихэвчлэн би юу сурсийн, миний мэдсэн зүйлс диплом гардаж авах хэмжээний болсон гэж үү гэж өөрөөсөө шалгаасаар байгаад эцсийн хариуг нь ингэж сонслоо.
Тийм ээ, энэ бол цор ганц миний шийдвэр учраас хэнд ч хамаагүй ээ.
Завгүй байхдаа ихийг амжуулаад үр бүтээлтэй байх шиг хандлагатай хүмүүсийн нэг нь гэж өөрийгөө үздэг учраас хойш нь тавьсан хугацаандаа чамлахааргүй алхамуудыг үр дүнг нь урьдчилж үзэж шантрахгүйгээр зориглоод үзий гэж бодоод байгаа.
НУУЦЫН нууцыг сайн ойлгосоон.

How do students keep up with their workload?

We students who have duties to study, understand all classes which were taught by teachers, to make deeper understanding about professional main lessons, develop ourselves in all fields of personal and academic activities. Also, most students do not have as much money as they want to spend and to buy things. Then, finally, we can do only one thing – that is COMPLAIN about time and others. But everybody knows that a day has 24 hours and your boss is only “YOU”. After that, even though students should be responsible for their own life, they are usually stressed without keeping up with the workload.
Everyone says to each other that student time used to be very nice, happy, free and everything was easy to understand. Probably, if we students are able to fulfill our obligations in time, we will mention our time as student’s nicely in the future.
That’s why I would like to give advice on behalf of students:
1. You should be smart about time; if 86400 (seconds) is thought to be 86400 tugrugs, we can spend it having no difficulty in a day including to buy food, to go to the movie theatre etc and we are very happy when it finished. Like this 24 hours of day must be spent joyfully, effectively and usefully.
2. You should not be stressed; for me, this phrase is good to tell myself in the evening and morning when I was stressed a little bit “and everyday starts new”.
3. Your goals must be understandable and clear to sit here in this university. If you do not understand why you chose this profession, your future of studying will be cloudy.
Nowadays, I am a student too. Sometimes I can’t keep up with classes, assignments and had little luck during exams. At that time, I try to follow the above suggested advice.

I don’t know how you keep up with your workload. So, if you have different methods and share with me, I will be grateful. Thank you for attention my post.